วิธีการคิดโอที (OT) ให้ตรงกับนโยบายขององค์กรและไม่ขัดต่อกฎหมาย

Key Takeaway

• OT คือการทำงานล่วงเวลาเกินจากเวลาทำงานปกติ ซึ่งจะได้รับค่าตอบแทนเพิ่มเติมตามอัตราที่กฎหมายกำหนด
• กฎหมายเกี่ยวกับ OT ได้แก่ กำหนดชั่วโมงการทำโอที และกำหนดการจ่ายค่าโอที
• วิธีคิดโอทีแบ่งเป็น 2 ประเภทหลัก โอทีวันทำงาน (พนักงานรายเดือนกับรายวัน) และ โอทีวันหยุด (พนักงานที่มีสิทธิและไม่มีสิทธิรับค่าจ้างวันหยุด)

การคำนวณ OT (Overtime) หรือการทำงานล่วงเวลาเป็นเรื่องที่สำคัญทั้งในแง่ของสิทธิของพนักงานและข้อผูกมัดของนายจ้าง เพื่อให้การจ่ายค่าจ้างล่วงเวลาเป็นไปอย่างถูกต้องและเป็นธรรมตามกฎหมายแรงงานของประเทศไทย ซึ่งกฎหมายกำหนดอัตราค่าจ้างสำหรับการทำงานล่วงเวลาต้องสูงกว่าค่าจ้างปกติ เพื่อให้พนักงานได้รับการชดเชยอย่างเหมาะสมกับเวลาที่ทำงานที่เกินจากเวลาปกติ การเข้าใจวิธีการคำนวณโอทีช่วยให้ทั้งนายจ้างและลูกจ้างสามารถหลีกเลี่ยงข้อพิพาทเกี่ยวกับค่าจ้างได้

OT หรือ Overtime คืออะไร?

O.T. ย่อมาจาก Overtime หรือ "ค่าล่วงเวลา" ซึ่งหมายถึงเวลาที่พนักงานทำงานเกินจากเวลาทำงานปกติ โดยส่วนมากจะเกิดขึ้นในกรณีที่ต้องการให้การทำงานคืบหน้าหรือเสร็จสิ้นเร็วที่สุด เพื่อให้สามารถดำเนินการในขั้นตอนถัดไปหรือส่งงานเพื่ออัปเดตความคืบหน้าและแก้ปัญหาที่อาจเกิดขึ้นได้อย่างทันท่วงที 

การทำงานล่วงเวลาเป็นสิ่งที่พบได้บ่อยในช่วงที่มีงานเยอะหรือต้องทำงานดึกเพื่อให้โครงการหรือการทำงานเสร็จสมบูรณ์ทันตามกำหนด

กฎหมายเกี่ยวกับการทำงานล่วงเวลา (OT)

การบริหารเวลาในการทำงานมีความสำคัญมาก เพราะนอกจากจะต้องมีการกำหนดเวลาทำงานที่ชัดเจนแล้ว ยังต้องมีการกำหนดอัตราค่าล่วงเวลา (O.T.) ที่เหมาะสม เพื่อให้ทั้งพนักงานและนายจ้างได้รับความยุติธรรมในด้านการจ่ายค่าจ้าง ซึ่งสามารถแบ่งออกเป็นสองส่วนหลักๆ ได้แก่

กำหนดชั่วโมงการทำ OT

ปกติแล้วการทำงานตามกฎหมายแรงงานในประเทศไทยจะต้องทำไม่เกิน 8 ชั่วโมงต่อวัน หรือ 48 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ หากพนักงานต้องทำงานล่วงเวลาจะต้องเป็นไปตามข้อกำหนดที่กฎหมายกำหนด ดังนี้

• สถานประกอบการต้องกำหนดชั่วโมงการทำงานล่วงเวลาไม่เกิน 24 ชั่วโมง/สัปดาห์ในปีแรก ในปีที่สอง 18 ชั่วโมง/สัปดาห์ และปีถัดไป 12 ชั่วโมง/สัปดาห์ ขึ้นอยู่กับความจำเป็นของงานหรือสถานการณ์พิเศษของธุรกิจ
• ห้ามให้ลูกจ้างทำงานในวันหยุด ยกเว้นกรณีฉุกเฉินหรือหากหยุดงานจะกระทบต่อผลงาน โดยต้องได้รับความยินยอมจากลูกจ้างก่อน
• ผู้ประกอบการสามารถให้ลูกจ้างทำงานวันหยุดในกิจการเฉพาะ เช่น โรงแรม ร้านอาหาร หรือสถานพยาบาล โดยต้องได้รับความยินยอมจากลูกจ้างก่อน
• ชั่วโมงทำงานล่วงเวลาและการทำงานในวันหยุด รวมไม่เกิน 36 ชม./สัปดาห์

กำหนดการจ่ายค่า OT

วิธีการกำหนดการจ่ายค่า O.T. จะคิดจากทั้งวันทำงานปกติและวันหยุด โดยจะมีอัตราการจ่ายที่แตกต่างกันตามข้อกำหนดของกฎหมายแรงงาน ได้แก่

• หากนายจ้างและลูกจ้างตกลงกำหนดเวลาทำงานเกิน 8 ชั่วโมงต่อวัน ลูกจ้างที่ได้รับค่าจ้างรายเดือนมีสิทธิได้รับค่าตอบแทนเป็นอัตราค่าจ้างต่อชั่วโมงสำหรับการทำงานเกิน
• หากลูกจ้างไม่ได้รับค่าจ้างรายเดือนและทำงานเกิน 8 ชั่วโมง นายจ้างต้องจ่ายค่าตอบแทนไม่น้อยกว่าครึ่งของอัตราค่าจ้างต่อชั่วโมงสำหรับเวลาที่ทำเกิน
• การทำงานในวันหยุดต้องจ่ายค่าทำงาน 3 เท่าของอัตราค่าจ้างต่อชั่วโมงหรือค่าจ้างตามผลงานที่ทำเกิน

วิธีการคิดและจัดการ OT ในวันทำงาน

การคิดโอทีจะพิจารณาจากระยะเวลาทำงานที่เกินเวลาปกติ โดยแตกต่างกันระหว่างพนักงานรายเดือนและรายวัน นายจ้างต้องปฏิบัติตามข้อกำหนดกฎหมายแรงงาน เพื่อให้การจ่ายโอทีเป็นไปอย่างถูกต้องและยุติธรรมสำหรับทั้งสองฝ่าย มาดูกันว่าโอทีจะแบ่งการคิดค่าตอบแทนสำหรับพนักงานรายเดือนและรายวันอย่างไรบ้าง

วิธีคิดโอทีของพนักงานรายเดือน

พนักงานที่ทำงานล่วงเวลาในวันทำงานปกติจะได้รับค่าล่วงเวลาไม่น้อยกว่า 1.5 เท่าของค่าจ้างต่อชั่วโมง โดยวิธีคิดโอทีรายเดือนจะพิจารณาจากอัตราค่าจ้างที่พนักงานได้รับจากเงินเดือน โดยใช้สูตรคำนวณโอทีดังนี้

• (เงินเดือน / 30 / ชั่วโมงงานปกติ) × (1.5 หรือ 3 เท่า) × (จำนวนชั่วโมงที่ทำโอที)

ตัวอย่างการคำนวณ กรณีที่พนักงานได้รับค่าล่วงเวลา 1.5 เท่า และทำโอที 3 ชั่วโมง

(15,000 / 30 / 8) × 1.5 × 3 = 1,875 

ดังนั้น พนักงานจะได้รับเงินโอทีทั้งหมด 1,875 บาท สำหรับการทำงานล่วงเวลา 3 ชั่วโมงในวันนั้น

วิธีคิดโอทีของพนักงานรายวัน

ส่วนวิธีการคิดโอทีสำหรับพนักงานรายวันจะคำนวณจากอัตราค่าจ้างรายวัน โดยพิจารณาจากจำนวนชั่วโมงการทำงานที่เกินเวลาปกติในวันทำงาน ตามสูตรดังนี้ 

• (ค่าจ้างรายวัน / จำนวนชั่วโมงงานปกติในวัน) × (อัตราโอที 1.5 หรือ 3 เท่า) × (จำนวนชั่วโมงที่ทำโอที)

ตัวอย่างการคำนวณ กรณีพนักงานทำโอที 3 ชั่วโมงในวันทำงานปกติและได้รับอัตราโอที 1.5 เท่า

(300 บาท / 8 ชั่วโมง) × 1.5 × 3 ชั่วโมง = 135 

ดังนั้น พนักงานจะได้รับค่าล่วงเวลา 135 บาท สำหรับการทำโอที 3 ชั่วโมงในวันทำงานปกติ

วิธีการคิดและจัดการ OT ในวันหยุด

สำหรับการคิดและจัดการ O.T. ในวันหยุดแบ่งออกเป็นสองกรณีหลัก คือ กรณีที่พนักงานมีสิทธิรับค่าจ้างและกรณีที่ไม่มีสิทธิรับค่าจ้างในวันหยุด ตามนี้

พนักงานที่มีสิทธิรับค่าจ้างในวันหยุด

เริ่มจากพนักงานรายเดือนที่มีสิทธิได้รับค่าจ้างในวันหยุดจะได้รับค่าตอบแทนไม่น้อยกว่า 1 เท่าของค่าจ้างปกติสำหรับการทำงานในวันหยุด ซึ่งมีสูตรคำนวณ คือ 

• (เงินเดือน / 30 /ชั่วโมงงานปกติ) X (1 เท่า) X (จำนวนชั่วโมงการทำงาน) 

ตัวอย่างการคำนวณ (18,000 / 30 / 8) X 1 X 8 = 600 

ดังนั้น เงิน OT ที่พนักงานจะได้รับในวันนั้นคือ 600 บาท

พนักงานที่ไม่มีสิทธิรับค่าจ้างในวันหยุด

ในขณะที่พนักงานรายวันที่มีสิทธิได้รับค่าจ้างในวันหยุด จะได้รับค่าตอบแทนไม่น้อยกว่า 2 เท่าของอัตราค่าจ้างในวันทำงานปกติ โดยสามารถคำนวณได้ตามสูตรนี้

• (ค่าจ้างต่อวัน / ชั่วโมงงานปกติ) × 2 × จำนวนชั่วโมงการทำงาน

ตัวอย่างการคำนวณ (450 / 8) × 2 × 8 = 900

ดังนั้น ค่าตอบแทนการทำงานของพนักงานในวันหยุด คือ 900 บาท

สรุป

โอที (O.T.) คือค่าจ้างที่พนักงานได้รับเมื่อทำงานเกินเวลาปกติ กฎหมายกำหนดชั่วโมงทำงานและการจ่ายค่าจ้างเพื่อความเป็นธรรม โดยการคิดโอทีจะแบ่งตามพนักงานรายเดือนและรายวัน ส่วนโอทีวันหยุดจะแยกตามพนักงานที่มีสิทธิและไม่มีสิทธิรับค่าจ้างวันหยุด 

Jobsdb ช่วยให้คุณค้นหางานที่มีนโยบายโอทีชัดเจนและยุติธรรมตามกฎหมายแรงงาน โดยสามารถเลือกงานตามตำแหน่ง บริษัท และฐานเงินเดือนที่ต้องการได้อย่างง่ายดาย

คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับการวิธีคิดโอที (FAQ)

มาดูคำถามที่หลายคนมักสงสัยเกี่ยวกับวิธีคิดโอทีกันดีกว่า ว่ามีหลักการและวิธีการคำนวณอย่างไรบ้าง เพื่อให้แน่ใจว่าทุกคนได้รับค่าตอบแทนที่เป็นธรรม

โอที 1.5 คือกี่ชั่วโมง

โอที 1.5 เท่าคือค่าจ้างที่พนักงานได้รับเพิ่มขึ้น 1.5 เท่าจากอัตราค่าจ้างปกติสำหรับชั่วโมงทำงานที่เกินจากเวลาปกติ เช่น ทำงานล่วงเวลา 1 ชั่วโมง จะได้ค่าจ้างเป็น 1.5 เท่าของอัตราค่าจ้างต่อชั่วโมงปกติ

วิธีคิดโอที 3 แรง คิดอย่างไร

โอที 3 เท่า คือ การจ่ายค่าจ้าง 3 เท่าของค่าจ้างปกติสำหรับการทำงานล่วงเวลาในวันหยุดหรือวันนักขัตฤกษ์ การคำนวณแบ่งเป็น 2 วิธี คือ

1. พนักงานรายเดือน = [(เงินเดือน ÷ จำนวนวันทำงาน) ÷ ชั่วโมงทำงาน] x 3 x ชั่วโมงโอที
2. พนักงานรายวัน = (ค่าจ้างต่อวัน ÷ ชั่วโมงทำงาน) x 3 x ชั่วโมงโอที

OT 1.5 เท่ากับกี่บาท

การคำนวณ OT 1.5 เท่า คือ คำนวณจากอัตราค่าจ้างต่อชั่วโมง ตัวอย่างเช่น หากเงินเดือน 15,000 บาท และทำโอที 2 ชั่วโมง การคำนวณจะเป็น (15,000 ÷ 30 ÷ 8) x 1.5 x 2 = 1,250 บาท